migracje mieszkańców Rosji

[Manufaktura Dzika]

Czy były jakieś obostrzenia w stosunku co do przemieszczania się ludności w granicach państwa i w podróżowaniu po Europie?

[srebrny_lis]

Za granicę w pocz. XIX w. zasadniczo podróżowali tylko przedstawiciele szlachty, elit i wolnych zawodów (w tym kupcy). Zawsze obowiązywały paszporty, choć rygoryzm w tym względzie istniał zwłaszcza za Mikołaja I. Chłopi, szczególnie od czasów Katarzyny II, byli właściwie przywiązani do ziemi i przemieszczano ich odgórnie. Dotyczyło to też różnych grup kozaków. Tzn. osadzano ich (kozaków) w jakimś rejonie a potem mieli względną autonomię. Zamieszkali w Rosji cudzoziemcy żyli w osobnych dzielnicach.