Sportyny - Sportehnen (gm. Miłakowo)
: 13 lip 2025, 13:39
Sportyny (do 1945 niem. Sportehnen) to nieistniejąca obecnie wieś, położona w powiecie ostródzkim, w gminie Miłakowo, przy drodze Miłakowo – Orneta (DW528). Przed 1945 rokiem należała do niemieckiego powiatu morąskiego (Kreis Mohrungen).
Pierwsza znana wzmianka o Sportynach pochodzi z roku 1367, kiedy to nadano 4½, 4 i 3 łany oraz 4 morgi „na polu Sparteyn”. Była to wieś szlachecka, założona w pobliżu miejsca, gdzie rzeka Miłakówka (Liebe) wpada obecnie do Pasłęki (Passarge) – obszar ten jest dziś częściowo rezerwatem przyrody. Pierwotna nazwa wsi wywodzi się prawdopodobnie od słowa „sparts”, które oznacza „możny”. W 1445 roku Steffan Caunyten otrzymał w Sporteyn 4 łany. W księdze czynszowej zakonu krzyżackiego z 1448 roku w Sporteyn wymienieni są: Matt, Materne, Clauwko i Mertin – wszyscy posiadali po 3 łany. Steffan Druthin posiadał 3 łany i 4 morgi.
W 1795 roku wieś składała się z dwóch części: Adlig Sportehnen (Sportyny Szlacheckie) i Königlich Sportehnen (Sportyny Królewskie). W 1820 roku mieszkało tam łącznie 75 osób (36 w Szlacheckich, 39 w Królewskich). Sportyny Szlacheckie były folwarkiem należącym do majątku w Stolnie (Stollen), który do 1945 był w posiadaniu rodziny von Kunheim. W 1910 roku w obu częściach mieszkało łącznie 103 osoby (49 w Królewskich, 54 w Szlacheckich). W ramach reformy administracyjnej obie części zostały połączone w jedną miejscowość. Od 1928 roku wieś tworzyła samodzielny obwód gminny, do którego należały również folwark Rotajny (Maulfritzen, miejscowość nieistniejąca) oraz stacja kolejowa (Bahnhof Sportehnen). W 1939 roku mieszkało tu 111 osób.
Na początku 1945 roku w okolicach miejscowości toczyły się ciężkie walki między wojskami niemieckimi i sowieckimi. Z nielicznych dostępnych informacji wynika, że Sportyny zostały całkowicie zniszczone w ostatnich dniach wojny (wieś nie pojawia się na polskich mapach z czasów PRL-u, co potwierdza, że zniknęła wcześniej), a stacja kolejowa została spalona (co potwierdza relacja lokalnego niemca, który ziemie te opuścił dopiero po wojnie). Wsi nadano co prawda polską nazwę, lecz nigdy nie została odbudowana i po wojnie nie była już zamieszkana. Okoliczne pola oraz teren dawnej osady zostały przejęte przez Państwowe Gospodarstwa Rolne (PGR). Z dawnej wsi długo przetrwały drzewa owocowe, które podobno odwiedzała młodzież z okolic. Przebiegająca w pobliżu linia kolejowa z Ornety do Morąga została wkrótce po wojnie rozebrana.
Obecnie funkcjonuje tu pasieka.
Pierwsza znana wzmianka o Sportynach pochodzi z roku 1367, kiedy to nadano 4½, 4 i 3 łany oraz 4 morgi „na polu Sparteyn”. Była to wieś szlachecka, założona w pobliżu miejsca, gdzie rzeka Miłakówka (Liebe) wpada obecnie do Pasłęki (Passarge) – obszar ten jest dziś częściowo rezerwatem przyrody. Pierwotna nazwa wsi wywodzi się prawdopodobnie od słowa „sparts”, które oznacza „możny”. W 1445 roku Steffan Caunyten otrzymał w Sporteyn 4 łany. W księdze czynszowej zakonu krzyżackiego z 1448 roku w Sporteyn wymienieni są: Matt, Materne, Clauwko i Mertin – wszyscy posiadali po 3 łany. Steffan Druthin posiadał 3 łany i 4 morgi.
W 1795 roku wieś składała się z dwóch części: Adlig Sportehnen (Sportyny Szlacheckie) i Königlich Sportehnen (Sportyny Królewskie). W 1820 roku mieszkało tam łącznie 75 osób (36 w Szlacheckich, 39 w Królewskich). Sportyny Szlacheckie były folwarkiem należącym do majątku w Stolnie (Stollen), który do 1945 był w posiadaniu rodziny von Kunheim. W 1910 roku w obu częściach mieszkało łącznie 103 osoby (49 w Królewskich, 54 w Szlacheckich). W ramach reformy administracyjnej obie części zostały połączone w jedną miejscowość. Od 1928 roku wieś tworzyła samodzielny obwód gminny, do którego należały również folwark Rotajny (Maulfritzen, miejscowość nieistniejąca) oraz stacja kolejowa (Bahnhof Sportehnen). W 1939 roku mieszkało tu 111 osób.
Na początku 1945 roku w okolicach miejscowości toczyły się ciężkie walki między wojskami niemieckimi i sowieckimi. Z nielicznych dostępnych informacji wynika, że Sportyny zostały całkowicie zniszczone w ostatnich dniach wojny (wieś nie pojawia się na polskich mapach z czasów PRL-u, co potwierdza, że zniknęła wcześniej), a stacja kolejowa została spalona (co potwierdza relacja lokalnego niemca, który ziemie te opuścił dopiero po wojnie). Wsi nadano co prawda polską nazwę, lecz nigdy nie została odbudowana i po wojnie nie była już zamieszkana. Okoliczne pola oraz teren dawnej osady zostały przejęte przez Państwowe Gospodarstwa Rolne (PGR). Z dawnej wsi długo przetrwały drzewa owocowe, które podobno odwiedzała młodzież z okolic. Przebiegająca w pobliżu linia kolejowa z Ornety do Morąga została wkrótce po wojnie rozebrana.
Obecnie funkcjonuje tu pasieka.
